آیین گل غلتانی یکی از جشنها ومراسم ایران زمین است. این مراسم مخصوص نوزادانی است که در فصل بها رمتولد شده اند و یا اولین بهار زندگی را تجربه میکنند. این جشنواره ملی که قدمتی صدساله دارد، هر سال با رویش و شکفتن گلهای محمدی درشهرهای دامغان، کاشان، خراسان رضوی و گناباد با رسم و رسومی خاص اجرا میشود.

درکاشان هم سالیان متمادی است که هرساله آیینهای ملی ومعنوی زیادی مطابق با آداب و رسوم و فرهنگ کاشانیها برگزار میشود. ازآنجا که گل محمدی عمدتا درکاشان خصوصا شهرهای قمصر و نیاسر کشت میشود و اصلی ترین محصول این مناطق است، جشنها ومراسم مختلفی هم به پاس شکرگزاری از خداوند درارتباط با این محصول بینظیر برپا میشود. آیین گل غلتان هم یکی از این جشنهاست. این جشنواره هر سال از اواخر فروردین که گلهای محمدی شکوفا شده اند آغاز میشود و تا اواخر خرداد ادامه دارد.

مراسم گل غلتان چگونه برگزار میشود؟

آیین گل غلتان بیشتر توسط بستگان نزدیک نوزاد خصوصا مادر، مادر بزرگ، خاله و عمه ها انجام میشود. به این صورت که چند نفر ازبستگان نزدیک خصوصا بانوان درساعات آغازین صبح برای چیدن گل، به باغها و مزارع گل محمدی رفته و با ذکر صلوات و خواندن ابیاتی به جمع آوری گلهای محمدی میپردازند. ابیاتی چون:

همه کوه و کمر بوی تو داره یا محمد

کدوم گل قامت روی تو داره یا محمد

همون ماهی که از کوه می زنه سر

نشان طاق ابروی تو داره یا محمد

پس از جمع آوری گلها، گلبرگهای آن را برای مراسم جدا میکنند. سپس نوزاد را حمام کرده و بعد ازاینکه بدنش را کامل خشک کردند، اورا میان پارچهای سفید که گلبرگها در آن ریخته شده میخوابانند. نوزاد را غرق در گلبرگها میکنند و سپس چند نفر از اعضای خانواده، چهار گوشه پارچه را گرفته و با صلوات و شعرخوانی نوزاد را در گل میغلتانند. در این مراسم مهمانان هم با شیرینی و شربت خصوصا شربت گل محمدی پذیرایی میشوند.

پس از انجام آیین گل غلتان نوزاد، معمولا مادرها گلبرگهای مورد استفاده را خشک کرده و در کیسه های کوچک پارچهای ریخته و در هنگام ازدواج فرزندشان آن را در میان سجاده اش قرار میدهند.

اعتقادات مردم درمورد مراسم گل غلتان

مردم کاشان در مورد مراسم سنتی گل غلتانی معتقد هستند که غلتاندن نوزاد در میان گلهای محمدی، موجب شادابی او و دور ماندن ازبیماریهای مختلف می شود. همچنین طراوت گلبرگها از پوست بدن نوزاد محافظت کرده و حساسیتها را کم میکند و باعث نشاط، شادابی وسلامت پوست نوزاد میشود.

عده ای معتقدند که پیچاندن نوزادان در پارچه ی سفید و غلتاندن در گلبرگ به مانند غسل تعمید در دیگر ادیان است. اما برخی دیگر می گویند این رسم به یک افسانه ی قدیمی ایرانی به نام “گل خندان” برمیگردد که در آن، انسانهای پاک تولد یک نوزاد را نوید میدادند. شاید گل غلتان، آیین گل خندان باشد، یعنی نوزادی که به دنیا میآید با خود برکت و خوشبختی برای خانواده اش به ارمغان می آورد.